– Ze verbergt haar gezicht achter haar hand. ‘Sorry, ik weet niet waarom ik nu huil. Stel je niet aan denk ik dan. Je bent toch niet mishandeld ofzo.’
– ‘Jemig, ik ben toch geen flikker’, zegt hij terwijl hij zijn tranen wegveegt met de mouw van zijn trui.
– ‘Dit wil ik dus niet’, zegt hij gedecideerd en recht zijn rug, ‘hier gaan zitten janken.’
– ‘Shit. Loopt mijn mascara nu heel erg uit?’
– ‘Waarom word ik nu emotioneel?’ Met een ruk trekt ze een tissue uit de doos op tafel. ‘Ik vind het niet erg om geraakt te worden maar waarom moeten er tranen bij!’
Oordelen, verontschuldigingen, schuld en schaamte
Onze tranen worden geregeld vergezeld door oordelen, verontschuldigingen of analyses. Daarmee verbreken we onmiddellijk de verbinding met datgene in ons wat ons tot die tranen beweegt. Dat geldt niet alleen voor cliënten in coaching. Meestal doen wij allemaal ons best om onze tranen te bedwingen.
We willen geraakt worden maar zodra dat gebeurt proberen we dat zo snel mogelijk weer ongedaan te maken. Terwijl we nabijheid verlangen rennen we er vandaan wanneer we erbij in de buurt komen. We hopen ons ware zelf te ontdekken maar als we dan een glimp van onszelf opvangen gooien we de deur dicht.
De kracht van kwetsbaarheid. Het is mooi gezegd. Zolang het niet te kwetsbaar maakt.
Zolang het woorden blijven en we zelf kunnen kiezen wanneer, de mate waarin, de wijze waarop. Niet zomaar. Onverwacht. Niet ongevraagd of op een ongewenst ogenblik. In onhanteerbare hoeveelheid. We willen best vertellen wat ons raakt. Maar zonder strepen mascara op onze wang, geen snot op onze mouw.
Een cliënt mailt over hoe dichtbij hij zijn tranen voelt en hoe ongemakkelijk hij het vindt te huilen waar iemand bij is. Hij vermant zich telkens. Oh tranen. Onderdruk ze.
Zelf ken ik die neiging ook. Om mijn tranen tegen te houden. Als er anderen bij zijn.
Een beter klimaat voor tranen
‘Kun je je voorstellen dat je tranen een stem hebben?
Wat zouden ze je dan willen vertellen?’ Deze vraag krijgt de filosoof Nietzsche van zijn psychiater voorgelegd in de roman Nietzsches tranen. Nietzsche antwoordt: ‘mijn tranen zouden zeggen. Eindelijk vrij! Al die jaren ingehouden! Wat hadden we al die tijd graag willen ontsnappen.’
Wat hadden zijn tranen al die tijd graag willen spreken. Want tranen spreken een taal. De taal van onze ziel. Elke keer dat we ze onderdrukken, duwen we iets van onze essentie weg, iets van ons vermogen om ons te verbinden met anderen en met een wezenlijk deel van onszelf.
‘Ik huil,’ zegt Nietzsche, ‘omdat ik eindelijk, eindelijk mijn gevoel met iemand deel. Daarom huil ik. Het is alsof een gigantisch innerlijk ijsveld plotseling barst en in stukken valt.’
Tranen zijn het smeltwater van de ziel. Laten wij het daarom als onze taak beschouwen, ijskappen te laten smelten. Niet in de buitenwereld maar in onze binnenwereld.
Is het tijd voor een beter klimaat voor jouw tranen? Misschien voelen ze zich thuis in een retraite van de Voicedialogue Academie.
Wil je ook een beter klimaat voor tranen en de taal van ingehouden, verborgen, vreugde en andere soorten tranen beter verstaan. Schrijf je in voor de 2-daagse masterclass Subpersonen Faciliteren met Focusing.
